FISKALIZASAUN HUSI PREZIDENTE KOMISAUN G HO NIA KOMITIVA DEPUTADU MAI IHA IPB

Betano, 08 Fevereiru 2024 – Prezidente Instituto Politéknico Betano – (IPB) ho nia Estrutura ho laran haksolok simu vizita hosi Sua Ex^cia. Prezidente Komisaun G Parlamentu Nasional – PN hamutuk ho nia Komitiva hanesan vise prezidente, sekretaria Jerál no membru komutiva deputadus husi Komisaun G Parlamentu Nasional halo Fiskalizasaun hodi haree besik liu tan progresu aprendijazen, grau akadémika estudante finalista no preokupasaun seluk husi Estudante, Dosente, funsionariu no estrutura iha IPB husi Inísiu estabelesimentu IPB tinan 2017 até a data.

Iha momentu kmanek vizita ida ne’e, Magnífiku Prezidente IPB Prof. Assoc. Adj. Acasio Cardoso Amaral, Ph.D hateten ami sente kontenti no haksolok tamba mai vizita direta ami nia kondisaun iha IPB.

Iha atividade fiskalizasaun refere, iha mos momentu prevelejiu ba Estrutura no Reprezentante Estudante IPB hodi marka enkontru kortezia ho Sua Ex^cia. Prezidente Komisaun-G PN hamutuk ho nia Komitiva iha Sala enkontru Gabinete Prezidente IPB. Iha enkontru ne’e Magnífiku Prezidente IPB aprezenta ba Sua Ex^cia. Prezidente Komisaun-G PN ho nia komitiva katak: hahu husi estabelesimentu no andamentu prosesu apriendisajem iha IPB tinan 2017 to’o agora ami nia Estudante (Atual no Finalista) sira sempre kestiona lamentasaun ba ami liu husi meus oin-oin (halo demonstrasaun, petisaun no krítika direta, indereta ka liu husi Media Sosial) kona-bá lei baze edukasaun ne’ebé permite deit Instituisaun Ensinu Superior (Inklui IPB) konfere deit ho Grau Akadénika Diploma II, Ensinu Superior Universitáriu de’it mak bele konfere ba Grau Akadémika DIII ka Lisensiatura. Relasiona grau akadémika Diploma II ne’ebé ami opta no atribui ba estudante finalista sira lei baze edukasaun refere, implika kada tinan ami preve vaga ba kandidatu estudante foun na’in 400 ba IPB, maibé no fim iha kandidatu na’in 100 másimu na’in 150 deit mak mai halo Ingresu iha IPB maibe sira seluk retira aan, ho razaun grau akadémika DII ne’ebé IPB opta no atribui ba sira la-kondiz ona ho situasaun real iha rai laran no iha instiruisaun Publika sira iha Timor Leste Laran maioria konsidera DII hanesan mos ho finalista Sekundáriu.

Wainhira estudante sira halo kritika, ami esplika ba sira katak DII ne’e la’os Prezidente ho nia estrutura IPB nia Kompetensia atu altera. Ida ne’e Lei Baze, tanba ne’e kompetensia orgaun governo kompetente no Parlamentu Nasional mak iha kompetensia atu revee hodi deskuti no altera ba ami Estrutura IPB so iha deit kompentensia atu hato’o deit imi nia Preokupasaun ba orgaun Governo no PN ne’ebé iha kompetensia hodi tau konsiderasaun hodi halo revizaun no alterasaun ba lei baze refere.

Ho grasa Na’i Maromak nian, Semana kotuk wainhira anúnsiu rezultadu kona-bá Estudante ne’ebe admitidu ba ensinu superior Publiku UNTL no IPB: Sua Ex^cia. Ministru – MESCC fo sai ona informasaun katak iha semana ida ne’e nia laran sei tenta halo ajendamentu ba iha Konsellu Ministru hodi halo apresiasaun ba Lei Baze Ensinu Superior kona-bá atribuisaun Grau Akadémiku ba Ensinu Superor públiku iha Timor Leste inklui mos ho IPB, ami espera ida sei akontese dunik iha tempu badak nia laran hodi resonde ba prekupasaun estudante sira ne’ebé kontinua estudu iha IPB. Hafoin rona tia Progresu no dezafiu sira ne’ebé Magnifiku Prezidente IPB hato’o.

Sua Ex^cia. Prezidente Komisaun-G PN, Sr. Armando dos Santos Lopes agradese ba oportunidade tanba mai vizita fatin foun no hasoru ho Estrutura no Reprezentante Estudante, hanesan prezidente komisaun G hato’o laran ksolok ida ne’ebé ohin ita hasoru malu iha ne’e, pesoal hau nunka mehi atu to’o iha ne’e maibé hanesan prezidente komisaun G tenki tun direta mai iha IPB hodi halo fiskalizasaun liliu iha setor edukasaun ensinu superior.

Prezidente Komisaun G relata katak objetivu mai vizita iha IPB hodi rona informasaun lubuk ida hosi Sr. Prezidente IPB ho nia estrutura hodi introduz problema ne’ebé mak durante ne’e IPB infrenta hela. Buat ne’ebé imi hato’o mai, hodi hato’o ba Governu tamba ami laos ezekutador ami somente hato’o ba Governo tamba Governo mak bele halo i ezekuta programa hirak ne’e obrigatóriu ami nafatin hakilar iha plenaria atu aprova buat ne’ebé di’ak ba futuru Timor-Leste ninian, depois ami halo fiskalizasaun ka vizita eskola barak, duvida boot ida hosi eskola lei baze ba institutu ida ne’e sei iha diploma II.

Hatan ba Preokupasaun ida ne’e, hanoin katak ho tempu badak ida ne’e ohin Prezidente ko’alia ona katak Ministeriu Ensinu Superior prepara ona lei baze Edukasaun inklui mos lei baze Diploma II, semana mai atu lori ba iha konselu Ministru atu halo aprova depois sei lori mai iha Parlamentu ami hotu husu atu bele aprova lei baze Edukasaun hanesan ohin Prezidente hatete ona katak problema ou faktu ida alunu sira menus”. Dehan Sr. Prezidente Komisaun G.

Iha sorin seluk, Vise komisaun G, Sr. Gabriel Soares relata katak kona-bá lei baze Edukasaun ensinu superior, hanoin katak buat ne’ebé ohin Prezidente ho vise akresenta ona, ida ne’e ANAAA nia avaliasaun tamba kursu foun ne’e rekezitus mos barak tebes rekezitus akademikus, rekezitus finansas, rekezitus rekursus umanu, hadia kurikulum, ba komisaun ami hotu hanoin atu hasa’e ba diploma atu ami mos sei defende atu muda ba diploma III.

Partisipa iha sorumutu mak hanesan Inspetor Jeral IPB, Vise Prezidente IPB sira, Diretor IPB sira, Xefe departementu sira, prezidente asosiasaun estudantil no Distintus Deputadu sira hanesan Sr. Deputado Armando dos Santos Lopes-Presidente Komisaun G, Sr. Deputado Gabriel Soares – Vice-Presidente, Sr. Deputado Mateus da Cruz de Carvalho-Secretário, Sr. Deputado Firmino Taquei, Sra. Deputada Sancia Florência Paixão Bano nomos Sra. Deputada Mariquita Soares.