Institutu Politékniku Betanu hala’o lansamentu ofisiál ba sistema informasaun jestaun akademika (Siglá Portugéz, SIGA) neebé dezenvolve hosi fakuldade engeñaria siensia no teknologia, dpartementu engeñaria informatika (DEI-UNTL) no kolaborasaun serbisu hamutuk ho IPB, nune’e lansa mós biblioteka Dijital.. Lansamentu ne’e realiza mós iha momentu Graduasaun Datoluk IPB iha loron 25 kuarta feira fulan Agustu tinan 2022 iha resintu IPB Same, Manufahi.
Objetivu hosi sistema informasaun jestaun akademika (Siglá Portugéz, SIGA) no biblioteka dijital atu fasilita servisu arkivamentu IPB no mos fasilita servisu administrasaun, estudante no dosente sira atu asesu referensia livru ho titulu oi-oin tuir nesesidade ne’ebé presiza no bele asesu iha link e-biblioteca.ipb.edu.tl
Partisipa iha lansamentu ne’e mak hanesan Ministro do Ensino Superior Siensia no Kultura, Dr. Longinos dos Santos, Sekretario Estado SEEFOPE Sr. Alarico Pereira, Prezidente Komisaun G. parlamento Nasional Sr. Antonio Verdial, Prezidente Komisaun Funsaun Publiku Dr. Faustino Cardoso, Prezidente Conselho Geral ho nia membru tomak, Reprezentante Ministru Telekomunikasaun, Reprezentante Embaixador Indonesia, Reprezentante Magnifiku Reitor UNTL, Prezidente INCT, Ekipa hosi Fakuldade Engenharia, Administrador Munisipiu Manufahi, Diretor Ezekutivu ANAAA, Diretor Agensia Dezenvolvimento Nasional, Diretor Agro-Pecuaria, Inspetur Sentru Formasaun Tibar, Diretor Geral Finansa MESSK, Diretor Geral Gab UNTL, Diretor Nasional Pecuaria, Diretor Laboratoriu Nasional Obras Publika, Diretor Institutu Bambu Tibar, Diretor Munisipal sira, Formador Akademia Polisia, Komandante FFDTL Naval Betano, Prezidente Konselho Veterano Munisipiu Manufahi, xefe suku Betano no Estrutura, Reprezentante Kultura no Lia nain, Diretor Kompania Lokal no Nasional Reprezentante Madre Komunidade Betano, Estrutura IPB, Korpus Dosente, Funsionariu Administrasaun IPB, Enkarekadu edukasaun sira, Inan Aman no Kerido/a Graduadus IPB.
Institutu Politékniku Betano realiza seremónia Graduasaun ba datoluk nian ho tema prinsipál mak hanesan “ Joven Sira Jerasaun Milenial nian Aprende no Esforsu atu hetan Susesu iha Siénsia no Implementa iha Pratika” iha resintu IPB Betano, Same Manufahi, Loron 25 kuarta feira, fulan Agustu tinan 2022.
Ohin loron, Institutu Politékniku Betano marka istória ida tan ba graduasaun datoluk nian ho totál graduadu hamutuk na’in 100. Hosi Eskola Superior Agronómia i Zootéknika, Kursu Produsaun Animal ho totál graduadu hamutuk nai’n 50 no husi Eskola Superior Enjeñaria Kursu Konstrusaun Sivil ho totál graduadu hamutuk nai’n 50.
Magnífiku Prezidente IPB, Doutor Acacio Cardoso Amaral iha nia diskursu hateten katak “iha semana rua nia laran IPB iha eventu boot rua ne’ebé ba loron dahuluk, 18-19 Agustu iha etapa dahuluk ANAAA halo akreditasaun institusional ba IPB no semana ida ne’e IPB marka tan istória ida realiza graduasaun ba datoluk komesa hosi 2017 to’o 2022.
“Hanesan joven milenial ne’ebé moris ho krese iha jerasaun milenial nian dezafiu rasik iha parte ida joven sira moris iha nasaun foun eskola no mos iha institutu foun no buat hotu foun maibé iha parte seluk tenki obriga a’an atu bele hala’o no alkansa objetivu milenial nian nasaun dezenvolvidu sira antes ne’e sira lao uluk ona maibé ita tenki esforsu maske la hanesan ho sira maibé nafatin esforsu atu bele hanesan nasaun dezenvolvidu sira, IPB nia esperansa ba graduadus sira depois gradua hotu imi sempre uja abilidade no matenek ne’ebé iha”, dehan prezidente IPB.
“Hau nia lia menon karik imi hasoru dezafiu tenki barani hasoru lao ba oin nafatin aprende liu tan hodi sai inovador adapta a’an no rejiste dezafiu hotu lembra katak prosesu aprendizajen ne’e naruk tebes no hau espera katak bele atinji duni metas neebe imi iha no no iha rezutadu ne’ebé pozitivu mai IPB”. Haktuir prezidente
Sr. Helio Agustu da Costa Xavier Maukei, hanesan Oratio Sapientia ba Graduasaun Periodu Datoluk, IPB iha nia diskursu salenta katak orgullu no onra tebes tanba hetan fiar mai halo Oratio Sapientia iha Graduasaun datoluk IPB iha tinan 2022.
“Topiku neebé hau sei aprezenta ohin hau tenta liga ho tema geral neebé hatur hosi komisaun organizadora graduasaun datoluk IPB ho kursu rua mak hanesan eskola superior Agronomia e Zooteknika no Eskola Superior Engenharia ho nia tema aprende esforsu no implementa, ba hau pessoal tema nee nia sentidu klean tebes persiza dezenvolve ba iha kontestu ida neebé hau haree mais relevante liu ho situasaun global iha rai laran mak ita bolu seguransa alimentar husi perspetiva setór informal no tópiku nee mos sei iha ligasaun ho tópiku ida kona-bá hau nia peskiza doutoramentu tanba nee iha hau nia aprezentasaun sei koalia barak kona-bá seguransa alimantar husi perspetiva seitór informal iha timor leste”. Dehan Sr. Helio
Ohin loron graduasaun bele konsidera jerasaun milenial iha timor leste. Papel eskola superior rua iha IPB nia kontribuisaun liu-liu iha siguransa alimentasaun importante tebes pratikamente eskola superior agronomia i zooteknika produz aihan alimentasaun no eskola superior engenharia hamosu invensaun teknologia hodi utiliza ba produsaun alimentar relasaun teknologia mekanizasaun ida hodi kontribui ba siguransa alimentar iha timor leste”. Hatutan Oratio Sapientia
Iha fatin hanesan Ministru Ensinu Superior, Siénsia no Kultura (MESSK) Dr. Longuinos dos Santos iha nia intervensaun hateten katak ne’e hanesan onra ida ba Ministro MESSK hodi partisipa iha seremonia graduasaun ba datoluk nian iha IPB.
“Seremónia graduasaun representa momentu importante ba ita nia rai tanba IPB sai nudar instituisaun uniku ida hosi ensino superior públiku ne’ebé kursu politeknika nian no iha area nee oferese kursu sira ba area profesionalisante ho objetivu prinsipal atu transmite ba formando sira nia kompetensia ho liafuan sira ne’ebé eziste ona, karakteristika hanesan baze ba fundamental hodi tau ekilibriu ba sistema nasinalisius superior nian alende kursu sira iha nivel universidade ita nia nasaun persiza iha instituisaun neebé oferese formasaun diak hodi prepara estudante ho kompetensia hodi fo garantia bot ba taxa empregabilidade”.
Nune’e ministru MESSK hatutan katak iha tempu badak sei hahu konstrusaun ba primeira pedra IPB nian ne’ebé ADN halo ona avaliasaun no hetan ona meritu kompañia iha tempu badak, MESSK sei halo asina kontratu ho manan na’in kompañia no hare’e ekipa hosi minisériu sei desloka ona mai iha Betano atu bele koordena ho direjentes hotu iha IPB no administrasaun munisipiu Manufahi inkluIi seguransa hodi halo preparasaun ba konstrusaun IPB iha tempo badak nee hanesan marka istoria ida iha IPB
Partisipa iha serimónia graduasaun mak hanesan Ministro do Ensino Superior Siensia no Kultura, Dr. Longuinos dos Santos, Sekretario Estado SEEFOPE Sr. Alarico Pereira, Prezidente Komisaun G. parlamento Nasional Sr. Antonio Verdial, Prezidente Komisaun Funsaun Publiku Dr. Faustino Cardoso, Prezidente Conselho Geral ho nia membru tomak, Reprezentante Ministru Telekomunikasaun, Reprezentante Embaixador Indonesia, Reprezentante Magnifiku Reitor UNTL, Prezidente INCT, Ekipa hosi Fakuldade Engenharia, Administrador Munisipiu Manufahi, Diretor Ezekutivu ANAAA, Diretor Agensia Dezenvolvimento Nasional, Diretor Agro-Pecuaria, Inspetur Sentru Formasaun Tibar, Diretor Geral Finansa MESSK, Diretor Geral Gab UNTL, Diretor Nasional Pecuaria, Diretor Laboratoriu Nasional Obras Publika, Diretor Institutu Bambu Tibar, Diretor Munisipal sira, Formador Akademia Polisia, Komandante FFDTL Naval Betano, Prezidente Konselho Veterano Munisipiu Manufahi, xefe suku Betano no Estrutura, Reprezentante Kultura no Lia nain, Diretor Kompania Lokal no Nasional Reprezentante Madre Komunidade Betano, Estrutura IPB, Korpus Dosente, Funsionariu Administrasaun IPB, Enkarekadu edukasaun sira, Inan Aman no graduados sIPB.
Institutu Politékniku Betanu hetan vizita husi avaliadór Ajénsia Nasional bá Avaliasaun no Akreditasaun Akadémika (ANAAA) hodi hala’o avaliasaun no akreditasaun institutisionál iha IPB durante loron rua 18 – 19 Agostu 2022.
Objetivu husi avaliasaun no akreditasaun ne’e maka atu asegura kualidade institusionál ba prosesu avaliasaun no akreditasaun tuir padraun no kritéria husi ANAAA ba ensinu superior hotu iha Timor Leste, inklui IPB.
Iha avaliasaun ba akreditasaun institutisionál IPB lidera husi avaliadór internasionál husi nasaun Filipina liu husi vídeo konferénsia ZOOM meeting mak Prof. Dr. Tereza SJ Valdez (AACCUP) no avaliadór nasional mak Sr. Paulo Vicente Correia, P.hD no Sr. Pedro Ximenes, P.hD.
Durante avaliasaun ida ne’e avaliador sira sei observa direita no halo konfirmasaun ba entidade sira relasiona ho relatóriu hotu ne’ebé IPB submete ona ba ANAAA.
Iha serimónia abertura ba avaliasaun no akreditasaun ANAAA nian Diretór Ezekutivu ANAAA, Edmundo Viegas, afirma katak iha avaliasaun institusional ne’ebé hala’o iha tinan 2022 husi instituisaun ensinu superior foun 4 ne’eb’e foin hari iha Timor Leste hanesan IPB, IBTL, João Saldanha Institute no São João Brito Kasait, IPB mak hetan akreditasaun ba dahuluk husi ANAAA.
Alende ne’e ekipa panel no tékniku ANAAA vizita mós ba fasilidades IPB, hahu husi gabinete 1o Vice Prezidente ba asuntu Pedagojica, Sientifiku no Akadémiku, gabinete 2oVice Prezidente ba asuntu administrasaun, jestaun no koperasaun, sala dosente husi Eskola Superior Agronomia no Zooténica (ESAZ), sala dosente husi Eskola Superior Enjeñaria, vizita sala laboratitum IT, sala aprendizajem, laboratóriu kursu konstrusaun sivil no fatin pratika kursu konstrusaun sivili nian, laboratóriu kursu produsaun animal, tos pratika no Biblioteka hodi hare no konfirma direita ho dosente, staf administrasaun relasiona ho serbisu Akadémiku nian no husu perguntas direita atu hetan klarifikasaun no fornese dadus sira ne’ebé ekipa avaliador sira presiza.
Ikus liu, avaliasaun durante loron rua husi avalisaun ida ne’e iha rekomendasaun ne’ebé hato husi ekipa panel ne’ebé pertinente tebes ba IPB tuir padraun 8 ne’ebé nudar rekezitus iha avaliasaun ba akreditasaun ANAAA nian no rezultadu final husi avaliasaun ida ne’e sei públika husi ANAAA iha tempo tuir mai.
Partisipa iha avaliasaun ba akrediatsaun institusional ida ne’e hanesan Magnífiku Presidente IPB, Sr. Acacio Cardoso Amaral, Ph.D, Inspetór jeral, Sr. Roberto da. C. Magno, SP, MM,QIA, Primeiru Vise Prezidente, Sr. Cipriano Tilman, M.PA, Segundu Vise Prezidente Sr. Amancio Horacio, Diretór Nasionál Administrasaun Akadémika, Estudantil no IT (DNAAEIT), Sr. Pedro de Deus, M.Si, Dirétor DNAF Sr. Domingos Faria, Diretór DNA Sr, Marito Soares, Diretór Eskola Superior Agronomia i Zootéknika Sr. Gaspar Ferreira Vicente, M.Sc, Diretór Eskola Superiór Enjeñaria Sr. Fernando da. C Fernandes, Kordenador Kursu Produsaun Animal, Sr.Celestino G. T. Mali, M.Ec,DeV, Kordenadór Kursu konstrusaun Sivil, Sr. Afranio G. Freitas, ST, MT. korpu dosente, funsionáriu administrasaun no estudante aktivu, alumni IPB no Ekipa ANAAA.
Institutu Politékniku Betano realiza missa agradesimentu ba graduasaun datoluk nian neebé prezide hosi reverendíssimo Pe. Fernando iha resintu IPB Betano, Same Manufahi iha Loron 24 fulan Agustu tinan 2022.
Reverendíssimo
Pe. Fernando iha homilia haktuir nai jesus mos hateten hahi nia tanba nia tau kestaun kona-bá jesus hosi nazare buat foun ida bele mosu mai no wainhira filipe lori nia ba hatudu ba jesus, no jesus hatete tebes duni ema ida nee maka Israel lolos. “Ba alin graduadu sira hotu iha ema neebé laiha lia bosok, maluk sira kuandu ita la matenek ita ba eskola ita sei sai matenek, kuandu ita laiha esperensia ita ba aprende ita sei iha esperensia, kuandu ita hahu lia bosok nee kura sei la hetan.
“Hau hanoin ita aproveita okaziaun sira nee imi hatene teoria no aprende barak ona buat hirak nee tenki aplika iha ita nia moris. Situasaun real hirak nee ita aplika honestidade, Sakrifisiu no dedikasaun hanesan mos ita hatene katak hodi ita nia inan aman sira nia beik neebé halo tos ikus mai hodi eduka ita sai oan nebe matenek no iha responsabilidade”. Dehan Pe. Fernando
“Hau aproveita okaziaun ida nee fo koragen ba imi hotu ohin padre fo mensagen nee iha buat tolu mak hanesan honestidade, sakrifisiu no fiar ba maromak nee prinsipiu neebé diak se enkuantu imi aplika ida nee iha imi nia moris hau senti mondu nee sai ambiente neebé furak tebes ita atu horik ba.
“Ligadu ho padre nia mensagen ohin tuir autor balu hateten edukasaun lolos ne laos diploma ida imi hetan nee no surat tahan ne’ebé aban hau atu entrega nee maibé edukasaun neebé lolos mak haree iha atitude, asaun, iha oin wainhira ita koalia, iha atitude wainhira ita moris iha ema nia le’et no edukasaun haree liu hahalok no atitude ida neebé mak determina ita nia moris laos gelar mak determina ita nia moris tanba matenek la ho edukasaun moral nafatin iha lixu no ema sei la uja. Matenek imi iha ona buka tan atitude moral neebé diak ida nee mak imi bele lori IPB ba oin no naran bele morin ba nafatin.” hatutan prezidente
Partisipa iha missa agradesimentu nee mak hanesan Magnifiku Prezidente IPB, Sr. Acacio Cardoso Amaral, Ph.D, Inspetur Geral IPB Sr. Roberto da Costa Magno, Primeiru Vise Prezidente IPB, Sr. Cipriano Tilman, MPA, Segundu Vise Prezidente IPB, Sr. Amancio Horacio, Diretor DNAAEIT (Diretor Nasional Administrasaun Akadémiku no IT), Sr. Pedro de Deus, M.Si, Diretor EZAS (Eskola Superior Agronomia e Zootéknika) Sr. Gaspar Vicente Fereira, M.Sc, Diretor ESE (Eskola Superior Engenharia) Sr. Fernando Fernandes, M.Eng, Koordenador KPA (Kursu Produsaun Animal), Koordenador KKS (Kursu Konstrusaun Sivil), korpus dosente, Funsionariu, Estudante, Graduadu no Inan aman sira hotu.
Institutu Poliktekniku Betano (IPB) hetan vizita hosi Direção Nacional da Promoção dos Direitos das Pessoas com Difeciencia (DNPDPD) Mtinistériu Solidaridade Sosial hodi koalia kona bá Monitorizasaun no koiñesementu estudante sira kona bá moris difisiente iha IPB.
Sorumutuk vizita nee entre Diretor Nacional da Promoção dos Direitos das Pessoas com Difeciencia (DNPDPD) ho Diretor Nasional Administrasaun, Akademika no Estudantil iha resinto IPB, tersa 15/08/2022.
Objetivu hosi vizita nee atu halo monitorizasaun liu hosi kestináriu ba estudante sira iha IPB hodi proteje no promove estudante sira nia koiñesementu kona bá moris ho difisiente.
Institutu Poliktekniku Betano (IPB) liu hosi Eskola Superior Agronomia i Zooteknika Kursu Produsaun Animal realiza serimónia deliberasaun estajiadu tinan Akadémiku 2020 nian. Serimónia ne’e realiza iha resintu IPB kinta, 11/08/2022
Objetivu atu kapasita estudante sira liu hosi estajiu profesionál atu bele dezenvolve matenek intelektual etika disiplina estudante sira, promove sira nia kapasidade pesoál balu liu hosi aprende no prátika hodi partisipa iha ezijensia dezenvolvimentu provas nian.
Prezidente Komisaun Sr. Julio Vicente informa mos katak atividades ida ne’e hanesan atividades estudante sira nian ne’ebé atu aprende no hasae koinesementu liu hosi siensia ne’ebe durante nee sira aprende hodi aplika iha terenu nune bele forma kualidade rekursu ne’ebé mak di’ak.
Estajiu professional tinan ne’e kompostu hosi estudante hamutuk 40 haatnulu no distribui estudante sira ba iha munisipiu haat mak hanesan munisipiu Bobonaro estudante hamutuk nain 6 kompostu hosi feto nain2 no mane nain 4, munisipiu Dili estudante hamotuk nain 16 kompostu hosi feto nain 6 mane no nain 10, munisipio Manufahi estudante hamutuk nain nain 10 kompostu hosi feto nain 6 no mane nain 4, munisipiu Lospalos estudante hamutuk nain 8 kompostu hosi feto nain 3 no mane nain 5 total estudante hamotuk nain 40 kompostu hosi feto nain 17 no mane 23 ne’ebe mak ita deskola ona ba fatin estajiadu iha munisipio sira.
Iha sorin seluk Diretor Eskola Superior Agronomia i Zooterknika Sr. Gspar Ferreira apela mos ba estudante estajiariu sira katak imi sei estajiu iha fatin sira ne’ebe koloka ona durante fulan rua nia laran komesa hosi loron 11 fulan Agostu 2022 no sei fila fali mai IPB iha loron 11 fulan outubru tinan 2022 “imi hanesan estudante tenki responsabiliza ba kna’ar no responsabilidade ne’ebe iha mak hanesan disiplina, unidade, honestidade, saude hanesan estudante professional tenki halo adaptasaun ho ema foun sira iha fatin ne’ebe imi estajiu ba no nafatin halo aprosimasaun ho komunikasaun ne’ebe efektivu. Nunee mós abertura ba serimónia deliberasaun estajiadu.
Iha Fatin hanesan reprezentante Primeiru Vise Prezidente, asuntu Tekniku, Sientifiku, Pedagojika no Estudantil Sr. Pedro de Deus informa mos ba estudante sira katak “disiplina sai hanesan xave ba parte hotu tanba ita mos servisu iha komunidade nia leet, liga ho serviso komunidade imi nain 40 ne ita koloka ba fatin ne’ebe mak diferente no balu iha Instituisaun Governo no balu iha Komunidade tanba ne’e husu ba imi mantein nafatin regras ne’ebe mak ejiste ona iha fatin pratika karik imi difikuldade ruma persiza komunika ba malu atu hetan solusaun diak iha parte hotu, liu hosi baze fundamental mak hanesan disiplina sai hanesan save importante ba imi iha terenu
Partisipa iha serimónia refere mak hanesan prezidente Komisaun organizadora Sr. Julio Vicente, reprezentante Primeiru Vise Prezidente, asuntu Tekniku, Sientifiku, Pedagojika no Estudantil / Diretor DNAAEIT Sr. Pedro de Deus, Diretor Eskola Superior Agronomia I Zooteknika Sr. Gaspar Ferreira, Koordenador Kursu Produsaun Animal Sr. Celestino G. Talo Mali no korpus dosentes hotu hosi Kursu Produsaun Animal.
Institutu Politékniku Betano (IPB) liu hosi Eskola Superiór Enjeñaria, Kursu Konstrusaun Sivil (ESE-KKS) realiza serimónia Judisium ba datoluk (III) nian, totál estudante sira partisipa iha judisium ne’e hamutuk 50 kompostu hosi Mane haatnulu resin rua(42) no Feto ualu(8). Serimónia ne’e hala’o iha resintu IPB, tersa ohin, 09/08/2022.
Magnífiku presidente IPB señor Acacio Cardoso Amaral, Ph.D hateten katak judisium ne’e importante tebes bá estudante sira tamba momentu espesiál ne’ebé sira hetan koñesimentu katak sira passa ona depois kumpri kritéria lubuk ida durante sira nia períudu estudu. Iha momentu ne’e hodi familia boot IPB nia naran, hakarak fó parabéns bá judisiáriu sira ne’ebé remata ona sira nia estudu. Nune’e loke abertura ba serimónia Judisium datoluk (III) nian tinan 2022.
“Hau espera ho titúlu ne’ebé imi hetan sei sai bukae atu habelar utilizasaun siénsia matenek no abilidade tuir misaun no misaun ESE no IPB rasik”. Dehan prezidente
Iha sorin seluk prezidente kongratula ba dosente no estudane finalista ESE-KKS 2019 kontribui ona ba buat lubuk ida mak hanesan kampu futsal no bee tatudak (Air mansur) iha resintu IPB
Señor Afraino Marcal G. Freitas, ST, MT hanesan kordenadór Kursu Konstrusaun dehan katak finalista na’in-50 ohin simu judisium ba datoluk nian no parabéns ba imi hotu nia susesu. Nia hatutan valor diploma ne’e la sai sasukat hodi desidi imi nia nivél kapasidade, maibé esperiénsia no prátika reál no atitude maka sai susukat.
Agradese no orgullu tebes ba finalista 2019 tamba sira simu matenek iha dosente sira no sira prátika siénsia iha terenu no realidade hatudu rezultadu iha IPB hanesan laborátoriu, kampu futsal no bee tatudak (Air mansur)”. Dehan kordenadór
Iha fatin hanesan, Diretór Eskola Superiór Enjeñaria Sr. Fernando da C. Fernandes apresia bá kandidatu graduandu sira ohin tuir serimónia judisium, ne’e hanesan prosesu ikus nian, nafatin enkoraja ba finalista sira siénsia ne’ebé ita bot sira hetan tenki aplika iha terenu nune’e presiza kontinua nafatin estuda makas no aprende bebeik importante maka hatudu imi nia matenek, atitude no etika.
Reprezentante Judisiáriu Romaldo de Andrade haktenik katak ohin loron sai hanesan loron ksolok ne’ebe mak ita hotu espera, tamba buat ne’ebé mak durante hein no esforsu maka sai hanesan inisiu iha prosesu estudu tomak. Agradese wain ba estrutura IPB no dosente ESE-KKS ne’ebé kapasita ona sira iha prosesu aprendizajén tomak no koñesimentu ne’ebé mak sira hetan.
Partisipa iha serimónia ne’e hanesan Inspetór jeral, Sr. Roberto da. C. Magno, SP, MM,QIA, Primeiru Vise Prezidente, Sr. Cipriano Tilman, M.PA, Segundu Vise Prezidente Sr. Amancio Horacio, Dirétor DNAF Sr. Domingos Faria, Diretór DNA Sr, Marito Soares, Diretór Eskola Superior Agronomia i Zootéknika Sr. Gaspar Ferreira Vicente, M.Sc, korpu dosente konstrusaun sivil, funsionáriu administrasaun, partisipante no inan-aman judisiarius sira.